تغییرات هورمون های استروییدی جنسی و بافت شناسی گناد در طول چرخه تولیدمثلی ماهی شانک زرد باله ماده(acanthopagrus latus)

ماهی شانک زردباله acanthopagrus latus یکی از با ارزش ترین ماهیان دریایی از نظر اقتصادی وشیلاتی در ایران است و مطالعات مختلفی بر روی جنبه های مختلف پرورشی آن صورت گرفته است. بنابراین برای تکثیر وپرورش موفق این گونه دریایی نیاز به درک و شناخت درست از مراحل رسیدگی جنسی و تغییرات هورمونی آن می باشد. جهت بررسی این تغییرات نمونه برداری ها از مهر ماه 1389 تا اردیبهشت 1390 در منطقه خور موسی واقع در شمال غربی خلیج فارس صورت گرفت. پس از مطالعات بافتی ماهی شانک، 6 مرحله رسیدگی جنسی در این ماهی شناسایی شد. این مراحل شامل مرحله نابالغ (سلول های مرحله اووگنی، هستک کروماتینی و پیش هسته ای اولیه)، مرحله رسیدگی اولیه ( سلول های مرحله پیش هسته ای انتهایی)، مرحله بلوغ (سلول های مرحله زرده سازی) ، مرحله رسیدگی نهایی (سلول های مرحله مهاجرت هسته انتهایی و اووسیت های آبدار شده)، مرحله تخمریزی کرده (لایه های فولیکولی خالی و اووسیت های دژنره شده) و مرحله استراحت (سلول های اووگنی به همراه تعدادی از اووسیت های اولیه) بود. تغییرات فصلی مراحل بافتی، شاخص گنادوسوماتیک (gsi) و هپاتوسوماتیک (hsi) با هورمون استرادیول (e2) در ارتباط بود. شاخص های hsi و gsi از آبان ماه که همزمان با مرحله نابالغ (i) بود شروع به افزایش و در اسفند ماه، مرحله گناد رسیده (iv)، به پیک خود رسیده بودند و در ماه بعد از تخمریزی در فروردین ماه کاهش ناگهانی یافتند. بالاترین سطوح هورمون e2 در اسفند ماه در ماهیان در حال تخمریزی مشاهده شد و سپس در فروردین ماه در مرحله بعد از تخمریزی کاهش یافت. سطوح هورمون های تستوسترون (t) و پروژسترون (p) در طول سال نوسانات اندکی را از خود نشان دادند و تنها دارای یک پیک در بهمن ماه در دوره ی قبل از تخمریزی همزمان با زرده سازی (iii) بودند و بعد از آن دوباره در مرحله رسیده کاهش یافتند. تغییرات فصلی مشاهده شده در مراحل رشد گنادی، هورمون های جنسی و شاخص gsi انعکاس دهنده الگوی رشد تخمدانی و رفتار تولیدمثلی ماهی شانک زردباله بودند. این بررسی ها نشان دادند که ماهی شانک زردباله دارای دوره ی تخمریزی طولانی بوده و تخمریزی در این ماهی به صورت غیرهمزمان صورت می گیرد. تغییرات هورمونی در این ماهی مشابه با دیگر ماهیانی بود که تخمریزی چند مرحله ای داشتند.